به نقل از «قدس آنلاین»

نگاه به پدیده اعتیاد نباید اخلاقی باشد / کمپ ترک اعتیاد یا شکنجه‌گاه؟

تاریخ انتشار: ۲۴ آبان ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۰۸۹۷۲۳

اعتیاد به عنوان یک آسیب اجتماعی موضوعی است که نه تنها دست از گریبان جوامع انسانی بر نمی‌دارد، بلکه روزی نیست که با اخباری مبنی بر افزایش آمار معتادان و پایین آمدن سن اعتیاد را نخوانیم یا نشنویم و البته به وضوح در کوچه و خیابان شهرها با چشممان نبینیم.

در این میان کمپ‌های ترک اعتیاد که عموما با مدیریت غیردولتی پا به این میدان گذاشته اند که شاید در اداره این معضل نقشی بازی کنند، در برخی مواقع خودشان به غم انگیزترین بخش‌های تاریخ سلامت روان و حقوق بیماران تبدیل شده اند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به طوری که استفاده از روش‌های غیر علمی برای ترک دادن معتادان و رفتارهای غیراخلاقی انسان ستیزانه برخی از آن‌ها را که قرار است اقامتگاهی برای درمان باشد و البته فرد معتاد به اختیار خود به آنجا برود و بازگردد عملاً به تنبیه‌گاهی برای گروهی از رانده شدگان جامعه تبدیل کرده است.

جلالی ندوشن، روان‌پزشک و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران، گفت: برای نقد هر پدیده‌ای باید نگاه جامعی داشت و همه ابعاد را با هم دید تا نقد منصفانه و قابل استفاده باشد.

وی افزود: اعتیاد پدیده‌ای چند وجهی بوده و علاوه بر جنبه‌های زیستی، روانشناختی، اجتماعی و اقتصادی حتی به موضوعات سیاسی و امنیت ملی کشورها و روابط بین الملل نیز گره می‌خورد و تمام این‌ها بر الگو، روش و میزان مصرف مواد مخدر و شیوع اعتیاد تاثیر می‌گذارد.

این روانپزشک اجتماعی یادآور شد: درمان اعتیاد نیز با توجه به اثرگذاری وسیع آن بر زندگی فرد، خانواده و جامعه پیچیدگی زیادی دارد و نمی‌توان صرفا به خدمات رسمی از سوی نظام سلامت اکتفا کنیم؛ بنابراین شیوه‌های مختلفی از جمله تشکیل گروه‌های همتا مانند گروه معتادان گمنام در کشورهای مختلف از جمله در ایران مورد توجه هستند.

وی با بیان اینکه صاحب یک پدیده بزرگ هستیم که مدیریت آن به تنهایی از عهده یک فرقه و صنف و یا حتی دولت بر نمی‌آید، افزود: در این میان اقامتگاه‌ها و کمپ‌ها نقش و سهمی در اداره این وضعیت دارند تا عوارض و پیامدهای اعتیاد در جامعه کنترل شده و به حداقل برسد.

اقامتگاه‌های ترک اعتیاد زندان نیست

 عضو هیئت مدیره و سخنگوی انجمن علمی روان‌پزشکان ایران اگفت: اقامتگاه‌های ترک اعتیاد قطعا نقش قابل توجهی در مدیریت وضعیت اعتیاد در ایران دارند و نقد آن‌ها نباید ما را از نقش مثبتی که بسیاری از این اقامتگاه‌ها دارند، دور کند، اما به هر حال باید این را در نظر گرفت که کمپ در نگاه یک فرد مبتلا به اعتیاد تصویری ایجاد می‌کند که آن تصویر می‌تواند با یک شکنجه گاه، زندان یا جایی که برای تنبیه استفاده می‌شود، برابری کند.

وی با بیان اینکه به عنوان مثال ممکن است یک بیمارستان روانپزشکی برای بسیاری از بیماران تصویر زندان را تداعی کند، اما نشان دهنده این نیست که سوءنیتی وجود دارد یا کار نامناسبی انجام می‌شود، افزود:، اما این را می‌دانیم و مورد جدیدی نیست و بیش از یک دهه است که گزارش‌هایی در مطبوعات و خبرگزاری‌ها منتشر می‌شود که دلالت بر این دارد که در برخی از این کمپ‌ها از شیوه‌های بسیار غیرانسانی و غیرعلمی استفاده می‌شود.

این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران ادامه داد: به عنوان مثال آب درمانی یعنی ریختن آب سرد و انداختن فرد در حوض یخ و یا سگ درمانی و استفاده از سگ‌های ترسناک، بستن افراد با زنجیر و آویزان کردن آن ها، شیوه‌هایی بوده که در این اقامتگاه‌ها استفاده می‌شده است.

وی اظهار کرد: به جز این شرایط زیست افراد غیر مناسب و غیر بهداشتی است و شیوه مدیریت آن‌ها مانند نظام ارباب رعیتی و تحکم آمیز و تحقیر آمیز بوده و برخورد با معتادان به صورتی است که رانده از اجتماع هستند و باید به آن‌ها سختگیری شود.

جلالی ندوشن خاطرنشان کرد: نگاه به پدیده اعتیاد نباید اخلاقی باشد که، چون فرد کار زننده‌ای کرده پس باید به اشد مجازات تنبیه شود. همان چیزی که کم یا بیش در نظام سلامت و ساختار قضایی ما حاکم است. نقد من از این زاویه است، حرف جدیدی هم نیست حداقل در جامعه علمی سال هاست دغدغه این موضوع وجود دارد.

وی ادامه داد: تولیت نظام سلامت که در قوانین کشور با وزارت بهداشت است، اما قوانین مختلفی در قالب برنامه‌های پنج ساله توسعه یا برخی از قوانین متفرقه مصوب مجلس مثل بودجه‌های سالیانه، جوازهایی به نهادهایی مثل سازمان بهزیستی کشور و برخی سازمان‌های نظام صنفی داده که باعث شده در حیطه اعطای مجوزها و نظارت ها، شاهد نوعی به هم ریختگی باشیم.

این روانپزشک با بیان اینکه بسیاری از سازمان‌ها که این وظیفه را بر عهده می‌گیرند، ساز و کاری مناسب آن را ندارند، چون تعاریف سازمانی شان چیز دیگری است، افزود: مسئولیت نظارت و مجوز کمپ‌های ترک اعتیاد با سازمان بهزیستی است و روانپزشکان ورودی به کمپ‌ها ندارند.

وی گفت: برخی از افرادی که مشکل اعتیاد دارند همزمان بیماری روان پزشکی هم دارند. بسیار دیده ام فرد به کمپ می‌رود و داروهای دوقطبی اش قطع می‌شود و بعد از چند روز با شدت علائم، وی را به مرکز درمانی برمی گردانند.

وورد به کمپ اعتیاد نباید اجباری باشد

جلالی ندوشن خاطرنشان کرد: کمپ اقامتگاهی است که فرد کاملا اختیاری می‌تواند به آنجا برود، اما الان تبدیل به کمپ اجباری شده است.

وی ادامه داد: در حال حاضر کمپ‌ها ساز و کارهایی دارند که افراد عضلانی و قوی پنجه استخدام می‌کنند که به درخواست خانواده فرد را تحت الحفظ به کمپ ببرند. همه این‌ها غیرقانونی است؛ مگر می‌شود آزادی فردی را بدون دستور قضایی بگیرید؟ در کشور ما و بسیاری از نظام‌های حقوقی دنیا آزادی افراد را فقط با دستور قاضی یا در موارد مشخصی در جرم محرز به شکل موقت ضابط قضایی می‌توان، گرفت.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه خیلی از خانواده‌ها به علت نبود حمایت اجتماعی چاره‌ای جز استفاده از کمپ‌ها ندارند و نباید خانواده را هم گناهکار قلمداد کرد، افزود: همه ما به عنوان شهروندان این جامعه این مجوز را داده ایم تا این نوع برخورد را با فرد معتاد داشته باشیم، چون نگاه اخلاقی به معتاد داریم و بر این باوریم معتاد باید تنبیه شود و کسی هم صدایش درنیاید.

این روان‌پزشک و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران با اشاره به حادثه یک کمپ در لنگرود، ادامه داد: همانطور که در رسانه‌ها اشاره شد کشته‌های حادثه لنگرود، اندازه ساختمان متروپل در آبادان یا حتی بیشتر بود؛ متروپل اتفاق غم انگیزی بود و نمی‌خواهم غم آن را کم بدانم، اما آن‌ها هم انسان بودند و می‌دانید که در بسته شده بود و این افراد به شکل زجرآوری ذره ذره طعم درد و مرگ را چشیدند.

جلالی ندوشن در پایان تاکید کرد: نگاه اجتماعی و مردمی باید به پدیده اعتیاد تغییر کند و متاسفانه همچنان انگ و کلیشه‌ای که درباره اعتیاد داریم، درمان آن را با مشکلات بزرگی رو به رو می‌کند؛ بنابراین عزم ملی لازم است که دست کم با استاندارد سازی و کار فرهنگی آرام آرام قدم‌هایی را به سمت آینده روشن برداریم.

منبع: آنا

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: اقامتگاه های ترک اعتیاد ترک اعتیاد اقامتگاه ها عضو هیئت کمپ ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۰۸۹۷۲۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ماجرای گاز «خنده» در قلیان اکسیژن صحت دارد؟/ قلیان اکسیژن اعتیاد آور نیست؟

اخیرا بحث عرضه نوعی خاصی از قلیان با عنوان «قلیان اکسیژن» در برخی کافی شاپ‌ها و قهوه‌خانه‌ها خبرساز شده؛ موضوعی که گویا در راستای اجرای طرح مطالعاتی وزارت بهداشت در ۱۰ استان کشور است؛ چراکه متخصصان و مسئولان سلامت همواره نسبت به شکستن قبح استعمال قلیان در میان خانواده‌ها و استعمال آن به صورت گروهی و سرگرمی و در نهایت هم افزایش چندین برابری مصرف آن در زنان و مردان و بروز عوارض قلبی و تنفسی ناشی از آن در سنین پایین‌تر، هشدار داده‌اند.

غلامرضا حیدری، مجری طرح مطالعاتی بررسی «قلیان اکسیژن» در واکنش به اخبار  و فضای ایجاد شده درباره این طرح مطالعاتی، با تاکید بر اینکه «قلیان اکسیژن»، استانداردهای وزارت بهداشت را دارد، اظهار کرد: مقدار گازهای اکسیژن و نیتروژن موجود در «قلیان اکسیژن» تنظیم شده و استاندارد است و حدود ۱۰ سال از زمان ثبت اختراع رسمی این دستگاه در کشور می‌گذرد.

ماجرای گاز «خنده» در قلیان اکسیژن

رئیس مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی با اشاره به اخبار منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی درباره قلیان اکسیژن خاطرنشان کرد: ادعای استفاده از «گاز خنده» در قلیان اکسیژن در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده که در پاسخ به ادعاهای مطرح شده باید گفت، استفاده از گاز خنده در قلیان اکسیژن صحت ندارد. 

وی درباره ترکیب گازهای قلیان اکسیژن گفت: سهم اکسیژن از ترکیب گازهای به کار گرفته شده قلیان اکسیژن حدود ۸۰ درصد است و نیتروژن می‌تواند به میزان ۵ درصد به ترکیب گازها اضافه شود.

مجری طرح مطالعاتی بررسی دستگاه پاک‌دم ادامه داد: «اکسید نیتروژن» که با «گاز خنده» شناخته می‌شود در قلیان اکسیژن وجود ندارد. «انتونوکس» که یک گاز بی‌ضرر  به حساب می‌آید که در قلیان اکسیژن استفاده می‌شود. پژوهش‌های متعددی درباره «انتونوکس» در سطح جهان انجام شده، یافته‌های این مطالعات از بی‌ضرر بودن این گاز حکایت می‌کند.

حیدری درباره اعتیادآور بودن انتونوکس اظهار کرد: انتونوکس از  مسائلی مانند «ایجاد وابستگی»، «اعتیادآوری» و «گازهای خنده‌آور» تهی است. با توجه به ویژگی‌های انتونوکس باید گفت ادعاهایی که در ارتباط با قلیان اکسیژن مطرح شده یک بازی رسانه‌ای است.

وی درباره طرح مطالعاتی بررسی دستگاه پاکدم اظهار کرد: بررسی دستگاه پاکدم که توسط دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انجام می‌شود یک طرح مطالعاتی به حساب می‌آید. این طرح مطالعاتی مورد تایید وزارت بهداشت واقع شده و «کد اخلاق» دارد. 

نتایج تحقیقات؛ ملاک تصمیم‌گیری درباره قلیان اکسیژن

رئیس مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه در این طرح مطالعاتی افرادی که از قلیان اکسیژن استفاده می‌کنند مورد نظرسنجی قرار می‌گیرند، افزود: هدف از اجرای نظرسنجی این است که مصرف‌کنندگان قلیان‌ اکسیژن را ارزیابی کنیم. این ارزیابی‌ها به منظور بررسی مشکلات و عوارض احتمالی ناشی از مصرف قلیان اکسیژن است. با توجه به مشکلات و عوارض احتمالی ناشی از استعمال قلیان اکسیژن برای آینده این دستگاه تصمیم می‌گیریم. 

وی گفت: در حال حاضر، قلیان اکسیژن در برخی استان‌ها مورد بررسی و تحقیق قرار گرفته است. پاسخ به پرسش‌های «آیا قلیان اکسیژن عوارض دارد؟» و «آیا قلیان اکسیژن می‌تواند به عنوان یک دستگاه بی‌ضرر معرفی شود؟» به عنوان پرسش‌های این طرح مطالعاتی طرح شده‌اند. پاسخ به این پرسش‌ها به گذر زمان نیاز دارد؛ این پروژه تحقیقاتی باید به مدت یک یا دو سال انجام شود که بتوان به پرسش‌های مطرح شده پاسخ داد. 

حیدری افزود: طرح مطالعاتی قلیان اکسیژن در شهر تهران انجام شده و مصرف‌کنندگان این دستگاه با «تست تنفسی» مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند. نتایج تست تنفسی مصرف‌کنندگان قلیان اکسیژن نشان می‌دهد وضعیت تنفسی آن ها نسبت به افراد عادی، کاملا بالاتر است. نتایج به دست آمده می‌تواند ما را به مسیری هدایت کند که قلیان اکسیژن، مشکلات سلامتی ندارد. البته تاکید می‌کنم که به طور قطع، اظهارنظر نهایی درباره قلیان اکسیژن به بررسی‌های کامل‌تر نیاز دارد. در نظر داریم افرادی که از قلیان اکسیژن استفاده می‌کنند در ۱۰ استان کشور مورد ارزیابی قرار دهیم. بازهم تاکید می‌کنم اخبار مربوط به عوارض و اعتیادآوری قلیان اکسیژن، یک بازی رسانه‌ای و کذب محض است. 

رئیس مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی درباره جزییات اجرای طرح تحقیقاتی قلیان اکسیژن اظهار کرد: مراکزی که قلیان‌های دخانی ارائه می‌دهند به صورت داوطلبانه در طرح تحقیقاتی شرکت می‌کنند. بر اساس استانداردهای وزارت بهداشت، درصد گازهای اکسیژن و نیتروژن قلیان اکسیژن تنظیم می‌شود. طرح تحقیقاتی در ۳ استان تهران، البرز و آذربایجان شرقی آغاز شده، همچنین امور مربوط به این طرح تحقیقاتی در استان بوشهر و شهر جیرفت در استان فارس در حال انجام است.

وی ادامه داد: استان‌های مازندران، زنجان، هرمزگان نیز به طرح تحقیقاتی قلیان اکسیژن اضافه می‌شوند.

حیدری درباره جامعه آماری طرح مطالعاتی قلیان اکسیژن نیز گفت: تعداد مراکز عرضه قلیان‌های دخانی که در طرح مطالعاتی لیان اکسیژن شرکت کرده‌اند باید به «حجم نمونه» که در طرح علمی برآورد شده، برسند. میزان جامعه آماری باید به نحوی باشد که آمار و ارقام خروجی طرح تحقیقاتی از منظر آماری، «معنی‌دار» و «قابل تایید» باشد. این طرح تحقیقاتی به یک یا دو سال زمان نیاز دارد که میزان داده‌های مورد نظر جمع‌آوری شود. پس از جمع‌آوری داده‌ها، آنالیزهای مورد نیاز انجام می‌شود. 

چرایی اجرای طرح مطالعاتی قلیان اکسیژن

وی درباره چرایی اجرای طرح مطالعاتی قلیان اکسیژن گفت: سال‌ها است علیه دخانیات مبارزه می‌کنیم و با اقداماتی در نظر داریم میزان مصرف دخانیات را کنترل و محدود کنیم. برنامه‌هایی با هدف کنترل دخانیات طی سال‌های گذشته  مطرح شده اما شکست‌ خورده‌اند. همچنین ممنوعیت‌های استعمال دخانیات اثربخش نبوده‌اند و جرائم مربوط به تخلفات دخانیاتی به خوبی اجرا نشده‌اند.

افزایش مصرف قلیان در جامعه

حیدری با بیان اینکه متاسفانه قلیان در کشور به ویژه در میان جوانان به وفور استعمال می‌شود، افزود: مصرف قلیان در جمعیت نوجوان در حال افزایش است. بررسی‌ها بیانگر این است تفاوتی در ارتباط با میزان مصرف قلیان در میان زنان و مردان وجود ندارد؛ این در حالیست که میزان مصرف سیگار در میان مردان نسبت به زنان ۱۰ برابر بیشتر است. آمار و ارقام بیانگر این است که حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد افراد بالای ۲۵ سال، چه مرد و چه زن قلیان استعمال می‌کنند. 

رئیس مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه قلیان در میان جامعه ایرانی ورود کرده، افزود: قلیان در میان خانواده‌ها، اماکن تفریحی و جمعیت جوان کشور ورود کرده است. میزان دود هر وعده استعمال قلیان معادل استفاده از ۱۰۰ نخ سیگار است. 

حیدری درباره تنباکوهای مورد استفاده در قلیان‌ها گفت: تنباکوها غیراستاندارد به حساب می‌آیند و عمدتاً با آلودگی‌های محیطی، میکروبی و قارچی همراه هستند. زغال‌هایی هم که در قلیان استفاده می‌شوند زمینه‌ساز مسمومیت با مونوکسیدکربن هستند. 

افزایش بیماری‌های تنفسی و قلبی در پی افزایش مصرف قلیان

رئیس مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی افزود: متاسفانه در ارتباط با کنترل مصرف قلیان هیچ برنامه‌ریزی کاملی وجود ندارد. با توجه به افزایش استعمال قلیان در میان جوانان و نوجوانان شاید بتوان گفت باید به انتظار افزایش بیماری‌های تنفسی و قلبی_عروقی در سنین جوانی بنشینیم. در حالی که بیماری‌های تنفسی و قلبی_عروقی معمولا در دهه‌های پنجم یا ششم زندگی بروز می‌کنند. شرایط به واسطه استفاده از قلیان به نحوی است که افراد ۲۰ و ۳۰ ساله دچار برونشیت مزمن و بیماری‌های قلبی هستند.

شاید قلیان اکسیژن جایگزینی برای قلیان‌های دخانی باشد

حیدری با بیان اینکه عوارض مصرف قلیان باید در کانون توجه قرار گیرد، افزود: بهره‌ گرفتن از راهکارها و روش‌های علمی در جهت کنترل مصرف دخانیات باید در کانون توجه قرار گیرد. به نظر می‌رسد قلیان اکسیژن شاید بتواند جایگزین قلیان‌های دخانی شود.

وی تاکید کرد: در حال حاضر، دستگاه قلیان اکسیژن «تایید نهایی» را نگرفته است. اگر نتایج تحقیقات و شرایط طوری باشد که این دستگاه جایگزین قلیان‌های دخانی شود، یک گام موثر در راستای حفظ سلامتی جامعه به حساب خواهد آمد. اما در مجموع اظهارنظر درباره قلیان اکسیژن منوط به بررسی‌های کامل‌تر بوده و نتایج تحقیقات؛ ملاک تصمیم‌گیری در این باره خواهد شد.

منبع: خبرگزاری ایسنا